လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာမႈ ရွိမရွိ

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ျမန္မာျပည္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အေျခအေန၊ တုိးတက္ေျပာင္းလဲမႈ အေျခအေန၊ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ထိုင္းႏုိင္ငံအေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးလုပ္ငန္းအဖြဲ႔ (Human Rights Education Institute of Burma) တာဝန္ခံ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း နဲ႔ ဦးစံမိုးေဝ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ တင္ျပထားပါတယ္။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ လူတိုင္းလူတိုင္းရဲ ႔ ေမြးရာပါအခြင့္အေရးပါ။ ဒီမုိကေရစီစနစ္ရဲ ႔ ရပိုင္ခြင့္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ အေရးပါတဲ့အရာတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပၿပီးစီးခဲ့တဲ့ေနာက္ပိုင္း အရပ္သားအစိုးရ တက္လာတာ အခုဆုိရင္ တႏွစ္နီးပါး ရွိလာခဲ့ပါၿပီ။ ဒီမုိကေရစီလမ္းေၾကာင္းကိုသြားမယ္။ တုိင္းျပည္ကို ဒီမုိကေရစီစနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီက်တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနၿပီလို႔ ဆုိၾကပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီရဲ ႔ တန္းဖိုးတခုျဖစ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေပၚေနၿပီလား။ သိသာထင္ရွားတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိေနၿပီလား။ ဘယ္လိုအေျခအေနမွာ ေရာက္ရွိေနၿပီလဲလို႔ ျပည္ပမွာ အေျခစိုက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ျမႇင့္တင္ေရး ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ (HREIB) အဖြဲ႔ရဲ ႔ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ကို ဆက္သြယ္ေမးခဲ့ပါတယ္။ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္တနွစ္လံုးကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျပာင္းလဲမႈတခု ေပၚလာတယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလုိ ေျပာင္းလဲမႈက ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံၫႊန္းအတိုင္း ကိုက္ညီမႈ ရွိလားမရွိလား ဒါကိုေျပာဖုိ႔အတြက္ ခြဲျခားၿပီးေျပာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုးကေတာ့ ဘယ္ေလာက္အထိပဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိလာတယ္။ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာေတြ ရွိလာတယ္။ ကတိျပဳမႈေတြ ရွိလာေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ရွိလာတဲ့တခုက အရမ္းကို ဆိုးဝါးပါတယ္။ ေနာက္တခုက လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲေတြ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္ တို႔မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ တုိက္ပြဲေတြေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးေတြရဲ ႔ ဘဝေတြ၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြရဲ ႔ လံုၿခံဳမႈေတြ ထိခိုက္မႈ ရွိေနတာက ဆုိးဆုိးဝါးဝါး ျဖစ္ေနတဲ့ အရာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တိုင္းျပည္က ေျပာင္းလဲမႈတခု ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာေနေပမယ့္။ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းျပည္က လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အရမ္းကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အရင္တုန္းက အေျခအေနကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးထိ ေရာက္လာတယ္။ ေျပာင္းလဲမႈ တစံုတရာ ျဖစ္လာေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔က အရမ္းအရင္ကလုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ အႏုတ္လကၡဏာကေန အေပါင္းလကၡဏာအထိ သြားႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး မရွိေသးတဲ့ အေျခအေနဘဝကို ရွိေနေသးတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ ကေလးကြန္ယက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလးစစ္သားကိစၥ။ အရင္ႏွစ္ေတြတုန္းက ျမန္မာသတင္းေတြမွာ ကေလးစစ္သားအေရး ေတာ္ေတာ္ ဆူဆူညံ့ညံ့ ၾကားရပါတယ္။ အခု ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ နည္းနည္း တိတ္သြားတယ္လို႔ ေျပာရမလား။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ကေလးစစ္သားအေျခအေန ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ။ ။ မၾကာေသးခင္က ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္ကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ကေလးသစ္ စုေဆာင္းမႈေတြက ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး စတဲ့ ၿမိဳ ႔ေတြမွာ ေတာ္ေတာ္ႀကီးနည္းသြားတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ILO က တိုင္းၾကားမႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ။ ဒီလိုမ်ဳိးကိစၥေတြ တုိင္းၾကားမႈေတြမွာ အရင္ကထက္ နည္းသြားတာကိုေတာ့ သတိထားမိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလို ေျပာျခင္းက တႏိုင္ငံလံုး အတုိင္းအတာနဲ႔ေျပာရင္ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းသြားတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ တဖတ္မွာ ရန္ကုန္ နဲ႔ မႏၱေလးတို႔မွာ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈ၊ တုိင္းၾကားမႈေတြ ေလ်ာ့ေပမယ့္။ နယ္ဖက္မွာ ပိုမ်ားလာတယ္။ ဥပမာ စစ္ကိုင္တုိင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ဖက္မွာ အဲဒီေဒသေတြမွာ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈ ဆက္လက္ရွိေနေသးတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြ ရွိေနေသးတယ္။ အဲဒီ အခ်က္ေတြက ILO ေတြဆီ မေရာက္ေသးဘဲနဲ႔ ILO ဆီ ပို႔ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးျဖစ္တဲ့အတြက္ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈ ေလ်ာ့သြားတယ္လို႔ တႏိုင္ငံလံုးအေျခအေနနဲ႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ ေနာက္တခုက ကခ်င္ျပည္နယ္ဘက္မွာ ထိုးစစ္ဆင္တဲ့ ေနရာမွာ စစ္တပ္ဖက္က ဒဏ္ရာရတဲ့လူေတြ၊ ေသဆံုးသြားတဲ့လူေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ကေလးစစ္သား ျစစ္ေလာက္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးကို အမ်ားႀကိး ေတြ႔ရတယ္။ ဒီမွာ ဖမ္းမိတဲ့လူေတြရဲ ႔ ေျပာၾကားခ်က္။ စစ္တပ္ေတြ ျဖတ္သြားတဲ့ေဒသေတြမွာ ေတြ႔ႀကံဳခံစားရတဲ့ ေဒသခံေတြရဲ ႔ ေျပာၾကားခ်က္အရဆုိရင္ ကေလးအရြယ္ျဖစ္ေလာက္တဲ့ စစ္သားေတြ စစ္တပ္ထဲမွာရွိေနတာ အခုအခ်ိန္အထိ ရွိေနတုန္းပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေနာ္တုိ႔က ကေလးစစ္သားအေျခအေန တုိးတက္မႈေတြ ရွိေလာက္ရွိေနေပမယ့္ တႏုိင္ငံလံုး အတုိင္းအတာအရ မရွိေသးဘူး။ အခုအခ်ိန္အထိ စစ္တပ္ထဲမွာ အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ စစ္သားေတြ ရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေထာက္ျပခ်က္ေတြ ရွိေနတုန္းပါ။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ ကေလးအခြင့္အေရးနဲ႔ တဆက္တည္းရွိတဲ့ကိစၥကေတာ့ လူကုန္ကူးမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူကုန္ကူးမႈ တုိက္ျဖတ္ေရးကို ဦးစားေပးလုပ္ေနတဲ့ သတင္းေတြၾကားရပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ ခရီးေရာက္ေနၿပီလဲလုိ႔ သိထားပါသလဲ။ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ။ ။ ကေလး အခြင့္အေရးထက္ လူကုန္ကူးမႈအပိုင္းမွာ သူတုိ႔အေနနဲ႔ အစိုးရအေနနဲ႔ အရင္ကထက္ အသိပညာေပးမႈ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ တုိးတက္လာတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူကုန္ကူးမႈဆိုတာက ေဒသတခုတည္းမွာ ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး။ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ စားဝတ္ေနေရး ဖူလံုမႈေတြ၊ ပညာေရး ႏိွမ့္က်မႈေတြ။ ဒီအျပင္ ဒီဘက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ နယ္စပ္တေလွ်ာက္မွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ ရွိေနေတာ့ လူကုန္ကူးမႈေတြက ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ တဖတ္က ဘယ္ေလာက္အထိ ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္တယ္။ တိုင္ၾကားမႈေတြ ရွိေနေပမယ့္ လူကုန္ကူးခံမႈ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္တဲ့ ဆင္းရဲမႈ ေလ်ာ့ပါးေရးေတြ၊ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးမႈေတြ မရွိေသးရင္ ဒါေတြက ရွိေနအုန္းမွာပါ။ ဒီ အစိုးရအေနနဲ႔ ဆင္းရဲမႈေလ်ာ့ပါးေရးဆိုတဲ့ စီမံခ်က္ေတြ လုပ္ေဆာင္မယ္လို႔ ေျပာလာတာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ ေျပာလာတဲ့အခ်က္ေတြကို အမွန္တကယ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သလား၊ ျဖစ္လားမသလားဆိုတာေတြကို တုိင္းတာႏိုင္ဖို႔ အခုအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေထာက္ျပဖို႔အတြက္ ေစာေနေသးတယ္။ တဖတ္က ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ေျဖရွင္းမႈ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆိုရင္ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေလာေလာဆယ္ လုပ္ေနတဲ့ အစိုးရရဲ ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လူကုန္ကူးမႈကိစၥကိုလည္း ဒီအေၾကာင္းအရင္းကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔က ခက္တယ္။ ဒီႏွစ္အတြင္းမွာ ထူးထူးျခားျခား ဘာေတြ ေတြ႔ရသလဲဆိုရင္ တဖတ္က လူ႔အခြင့္အေရးအရ ႀကိဳဆိုသင့္တယ့္ အဖြဲ႔အစည္း ဖြဲ႔စည္းခြင့္တုိ႔။ အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ႔စည္းခြင့္တို႔၊ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ေပးမယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါကေတာ့ သတင္းအရေတာ့ လက္ခံစရာပဲ။ အရင္တုန္းကလို ဆင္ဆာေတြ၊ အရင္တုန္းကလို ငါးဦးထက္ ပိုစုလို႔ မရတဲ့ကိစၥေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္း ဖြဲ႔လို႔မရတဲ့ကိစၥေတြ။ ဒါေတြ ခြင့္ျပဳမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမွန္တကယ္ သူတုိ႔က လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားလုိက္နာသလား။ ထိေရာက္တဲ့ ခြင့္ျပဳခ်က္ေတြ ရွိရဲလား။ တကယ္တမ္း မွန္ကန္ရဲ ႔လားအခ်က္ေတြကို အခုအခ်ိန္အထိ ေထာက္ခံႏိုင္ဖို႔အတြက္ တခ်ဳိ ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြက က်ေနာ္တို႔ကို သတိေပးေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုရင္ တဖတ္က လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ ရွိတယ္ဆိုေပမယ့္။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို အထက္အမိန္႔အရ အတည္မျဖစ္ေသးတဲ့အတြက္ ခြင့္မျပဳႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ဟာေတြ။ လယ္သမားေတြ ဆႏၵျပေပမယ့္ ဆႏၵျပမႈကို တားျမစ္ၿပီး ဒီဟာေတြ ခြင့္မျပဳႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့အခ်က္က အေပၚက ခ်မွတ္တဲ့ အမိန္႔ေတြက ေအာက္ေျခအထိ စီးဆင္းမႈမရွိေသးဘူးဆိုတာေတြက သက္ေသအေထာက္အထားေတြပါ။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ မၾကာခင္ ႏွစ္ေတြတုန္းက တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ စစ္တပ္က အမ်ဳိးသမီးေတြကို အဓမၼ ျပဳက်င့္တာေတြ ဒီကိစၥကို လက္နက္သဖြယ္ အသံုးျပဳေနပါတယ္ဆိုတဲ့ စာတမ္းေတြ ထြက္လာတာေတြ ရွိပါတယ္။ အခု အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိုးတက္မႈေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ။ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ။ ။ လက္ရွိ ထုိးစစ္ေတြ ဆင္ေနတဲ့ စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ကခ်င္ေဒသေတြဘက္မွာဆုိရင္ အမ်ုိးသမီးေတြကို လိင္ေက်းကၽြန္းအျဖစ္ အသံုးျပဳတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြ ရွိေနတုန္းပါ။ နံမည္အတိအက်အရ၊ လူဦးေရအတိအက်အရ - ဒီ သတင္းေတြ ဆက္လက္ၿပီး ရွိေနပါတယ္။ ဒါကဆိုရင္ လံုးဝ မျဖစ္သင့္တဲ့အရာေတြ ျဖစ္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုရင္ စစ္တပ္အေနနဲ႔ ဒါမ်ဳိးေတြ မလုပ္ေဆာင္ပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ၊ အမ်ုိးသမီး အခြင့္အေရးေတြ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ပါၿပီလို႔ ကမာၻမွာ ကတိေတြေပးၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို ေလးစားျပဳက်င့္ေနပါတယ္ဆိုခ်ိန္မွာ ဒီအခ်က္ေတြက ဆက္လက္ျဖစ္ျခင္းက လံုးဝမျဖစ္သင့္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီလုိမ်ဳိးအခ်က္ေတြကို အတိအက် ေျပာၾကားလို႔ရွိရင္ ဒါေတြကို အေရးယူကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ဒါေတြကို အမွန္တကယ္ ေလးစားလိုက္နာၿပီးေတာ့ ေဖာ္ထုတ္မႈရွိလား။ က်ဴးလြန္တဲ့လူေတြကို အေရးယူမႈ ရွိသလား။ ဒီဟာေတြ မရွိမျခင္းေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ ဒီဟာေတြ ပေပ်ာက္သြားၿပီလို႔ ေျပာလုိ႔မရဘူး။ အမႈေတြကို မေျဖမရွင္းျခင္း၊ က်ဴးလြန္တဲ့လူေတြကို အေရးယူမရွိမျခင္း။ ဒီအခ်က္ေတြက လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရေသးဘူး။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ လူ႔အခြင့္အေရးမွာ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဘာသာေရး လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ။ ။ အစိုးရအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ တင္တဲ့အထဲမွာ သူ႔အေနနဲ႔ ဘာသာေပါင္းစံုကို ေလးစားလိုက္နာမႈ ရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ ၿမိဳ ႔လယ္မွာဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာ ဆူေလးေစတီေတာ္ႀကီး၊ ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း၊ အစၥလာမ္နဲ႔ ဟိႏၵဴဘာသာေက်ာင္းေတြ ရွိတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာခ်င္တဲ့အခ်က္ အေဆာက္အဦးေတြ ေဆာက္ခြင့္ျပတုိင္း၊ အေဆာက္အဦးေတြရွိတိုင္း ဘာသာေရးကိုးကြယ္မႈကို ေလးစားတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုရင္ အခုအခ်ိန္အထိ ဘာသာေရးေပၚမွာ ဖိႏိွပ္မႈေတြ၊ တျခား ဘာသာေတြျဖစ္တဲ့ ခရစ္ယာန္တုိ႔၊ အစၥလာမ္တို႔ေပၚမွာ ဖိႏိွပ္မႈေတြ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ ရွိေနတာ အခိုင္အမာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘာသာေရးအရ လြတ္လပ္စြာ ေလးစားလုိက္နာမႈဆိုတာ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ထဲမွာပဲ ဝတ္ျပဳေက်ာင္းေတြ တည္ေဆာက္ထားတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံလံုးမွာရွိတဲ ဘာသာကိုးကြယ္မႈကို ခြင့္ျပဳတာေတြ။ ဘာသာတဘာသာနဲ႔ တဘာသာ အထင္အျမင္လြဲမွားမႈေတြကို ပေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ၿပီး အတူတကြ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈေတြ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ပညာေပးတာေတြ၊ ကာကြယ္ေပးတာေတြ ဒါေတြ အမ်ားႀကီး လုိအပ္ေနဆဲပါ။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ ထူးျခားမႈတခုက ဗမာျပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ဆိုတာ ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔က မၾကာခင္ကဆုိရင္ အက်ဥ္းေထာင္ေတြသြားၿပီး စစ္ေဆးတာတို႔၊ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ သူတုိ႔ကို လႊတ္ေပးဖို႔ သမၼတဆီ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ ေပးတာတို႔ စတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီ ေကာ္မရွင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ ေပၚလာတယ္ဆိုတာက အာဆီယံေဒသမွာ ႀကိဳဆိုသင့္တဲ့ အရာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြက တကယ္တမ္း ထိေရာက္မႈ ရွိသလား။ ဒါကို ျပန္ၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ တခါတေလ က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားတဲ့အခ်က္က လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က ေတာင္းဆိုလိုက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေပးပါဆိုၿပီး ေတာင္းဆိုလိုက္တယ္။ လြတ္လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအထဲမွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားဆိုတာ မပါဝင္ဘူးဆိုတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္တခါ အခုအခါမွာဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကေန ဒီလုိမ်ဳိး နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ သြားလာဖို႔အတြက္ ခြင့္ျပဳတယ္။ အက်ဥ္းေထာင္ေတြကို သြားၿပီး ေလ့လာတယ္ ေျပာေပမယ့္ အဲဒီ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကေန တခ်ဳိ ႔ ေျပာျပလာတဲ့အခ်က္ေတြကို အမွန္တကယ္ ေလးစားလိုက္နာၿပီး အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပထမဦးဆံုး လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းလာတာ အားေကာင္းတဲ့အခ်က္ပဲ။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒီဟာကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး ေလးစားဖို႔အတြက္ အစိုးရက လုိက္နာဖုိ႔ရယ္။ ဒါေတြကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ တုိင္းၾကားလာတဲ့ကိစၥေတြကို တကယ္ကို ထိေရာက္စြာ အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈအတြက္ အဲဒီအပိုင္းမွာ တကယ္ကို အားနည္းေနဆဲပါ။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ ႏိုင္ငံတကာမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ေတြရဲ ႔ အရည္အေသြးနဲ႔ တာဝန္ေတြက ဘာေတြလဲ။ ဘယ္လိုကိစၥေတြကို လုပ္ေဆာင္ၾကသလဲ။ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ။ ။ ႏိုင္ငံတကာမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ Paris မူဝါဒအရဆုိရင္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွာ ပါဝင္တဲ့လူေတြက ပထမဦးဆံုး လြတ္လပ္မႈရွိဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ေနာက္ ဘက္မလိုက္မႈအတြက္ ဒါက အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ လြတ္လပ္မႈဆိုတဲ့ဟာက အစိုးရရဲ ႔ ရာထူးဌာနေတြကို တာဝန္ထမ္းေဆာင္တာ မဟုတ္ဘဲ။ အစိုးရရဲ ႔ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမွလည္း ကင္းလြတ္ရမယ္။ အစိုးရရဲ ႔ ကိုယ္စားကို လုိက္ၿပီး ေျဖရွင္းတဲ့အရာမ်ဳိး၊ တာဝန္ရွိၿပီး ေျဖရွင္းတဲ့လူမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ မွန္ရင္မွန္သလို၊ မွားရင္မွားသလို ဒါေတြကို ေျပာၾကားႏုိင္ဖို႔အတြက္ အရည္အခ်င္းေတြ ရွိဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ေနာက္တခုက လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က အဓိကတာဝန္ (၃) ခု ရွိပါတယ္။ ဒီ (၃) ခုကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔အညီ ေလးစားလိုက္နာဖို႔အတြက္ ရွိတဲ့စာခ်ဳပ္ေတြကို လက္မွတ္ထုိးအတြက္။ ထုိးထားတဲ့စာခ်ဳပ္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေလးစားလုိက္နာဖို႔အတြက္ အႀကံဥာဏ္ေပးတာေတြ၊ အစိုးရကို အႀကံဥာဏ္ေပးတာေတြ ရွိမယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအားလံုးကို လက္ခံၿပီးေတာ့ ခ်ဳိးေဖာက္သူေတြကို အေရးယူေပးဖို႔အတြက္ ထိခိုက္တဲ့လူေတြကို နစ္နာတဲ့ကိစၥေတြ၊ ပေပ်ာက္ဖုိ႔အတြက္။ ေနာက္တခါ ဥပေဒပို္င္းဆိုင္ရာအရ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ ကုစားမႈေတြရရွိဖို႔အတြက္ လုပ္ေဆာင္တာရွိမယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ လူထုၾကားထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို အားလံုးသိရွိဖို႔အတြက္ ပညာေပးလုပ္ရမယ့္ လုပ္ငန္းေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မွာဆိုရင္ လက္ခံဖို႔အတြက္။ ဒါေတြ တုိင္းၾကားဖို႔အတြက္ သူတုိ႔အေနနဲ႔ လက္ခံပါတယ္ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပည္သူလူထုက တုိင္းၾကားႏုိင္ဖို႔အတြက္၊ ဒီအေၾကာင္းကို လူေတြသိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔အတြက္ အပိုင္းမွာ အားနည္းေနတုန္းပါ။ ေနာက္တခါ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ တခ်ဳိ ႔ေျပာၾကားခ်က္ေတြကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ လူ႔အခြင့္အေရးရဲ ႔ အေျခအေနကို အမွန္အတိုင္း ေျပာတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ တခ်ဳိ ႔အခ်က္ေတြကို ခ်န္လွပ္ေျပာတဲ့ ပံုစံေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန တုိးတက္ျဖစ္ထြန္းဖို႔အတြက္ဆိုရင္ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့၊ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထုိက္တဲ့အရာေတြက ဘာေတြ ျဖစ္မလဲ။ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ တကယ္ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို ေလးစားလိုက္နာၿပီဆုိရင္ ပထမဦးဆံုး ဒီမွာရွိၿပီးသာ လက္မွတ္ထိုးၿပီးသာ စာခ်ဳပ္ေတြမွာ ဒီအခ်က္ေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရးသားေဖာ္ထုတ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥက အစိုးရတခုရဲ ႔ တာဝန္မဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူလူထုရဲ ႔ တာဝန္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို လုပ္ေဆာင္မယ့္ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ ႔ လုပ္ေဆာင္မႈကို က်ေနာ္တုိ႔ အားေပးေထာက္ခံၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးဖုိ႔လိုအပ္မယ္။ ေနာက္ဆံုးတခုကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးလုပ္ငန္းကို အေႏွာင့္အယွက္အတားအဆီး မရွိဘဲ လူတုိင္းလူတုိင္း သိရွိဖို႔အတြက္ အစိုးရနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာဝန္ႀကီးဌာနေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရးအရ အေကာင္းဘက္ကို ေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္တဲ့ အေျခအေနရွိပါလိမ့္မယ္။ ဦးစံမိုးေဝ ။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးအဖြဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ (HREIB) အဖြဲ႔ရဲ ႔ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ Source: Voa burmese