How Muslims came to Myanmar

ပထမျမန္မာႏိုင္ငံအား စုစည္းတည္ေထာင္ခဲ့သူျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ညွိဳးမွိန္လ်က္ရွိေသာဗုဒၶဘာသာအားျပန္႔ပြားေအာင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ပုဂံေခတ္ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္၊ သကၠရာဇ္ - ၁၀၄၄ ကာလခန္႔တြင္ အင္ဒိုနီးရွားကၽြန္းစုမ်ားသို႔ ကုန္စည္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေနၾကသည့္ အာရပ္၊အိႏၵိယ မြတ္စလင္တို႔သည္ရြက္လႊင့္၍ အာရွအေရွ႕ဖ်ားႏိုင္ငံမ်ားသို႔သြားလာေနၾကသည္။ပုဂံမင္းမ်ားလက္ထက္တြင္ အစၥလာမ္ဘာသာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ (ကိုးကြယ္ယံုၾကည္သည့္အဆင့္ျဖင့္) မေရာက္ရွိပဋိကၡရားႏွင့္ ေရႊအိမ္စည္ဇာတ္ေၾကာင္း၊ ပုဂံနရသူ ေခၚကုလားက်မင္းအား ကုလားရွစ္ေယာက္မွ ၀ိုင္း၀န္းလုပ္ႀကံပံု၊ ေအာက္ျမန္မာျပည္ဟံသာ၀တီတြင္ မြန္အာဇာနည္ကြန္အသားမင္းသားႏွင့္ ကုလားလန္ဘားတို႔စစ္ခင္းၾကပံုမ်ားကိုၾကည့္ရႈျခင္းအားျဖင့္ အိႏၵိယသားတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုအလံုးအရင္းႏွင့္မဟုတ္ေသာ္လည္း တစ္စိတ္တစ္ေဒသက်ဴးေက်ာ္ခဲ့ၾကသည္။ဘာသာေရးနယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္လာသည့္ မြတ္စလင္စစ္တပ္မ်ားသည္ကုန္းလမ္းျဖင့္ အီရန္၊ အီရတ္ စသည့္ႏိုင္ငံငယ္ေလးမ်ားကို တစ္စတစ္စ၀ါးၿမိဳလာခဲ့ၿပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံသို႔အေရာက္ ျဖည္းညင္းစြာစိမ္႔၀င္ေနသည့္အခ်ိန္၊မဂိုဘုရင္မ်ားသည္ စစ္တေကာင္းနယ္ထဲမွတစ္ဆင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းသို႔၀င္ေရာက္ရန္ တာဆူေနခ်ိန္တြင္ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႔မွ အိႏၵိယႏိုင္ငံအတြင္းသို႔၀င္ေရာက္နယ္ခ်ဲ႕ခဲ့သျဖင့္ မဂိုဘုရင္တို႔ မ်ားစြာအားနည္းခဲ့ရၿပီး အိႏၵိယမွစ၍အေရွ႔ဘက္တစ္လႊားႏိုင္ငံမ်ား ၎တို႔၏လက္မွ လြတ္ကင္းခဲ့ရသည္။သို႔ေသာ္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားအမ်ားအျပား အေျခခ်ေနထိုင္ၾကၿပီး ရခိုင္မင္းအဆက္ဆက္ ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၾကသည့္ ဘဂၤလားျပည္နယ္ ၁၂-ခရိုင္ကို ခရစ္ႏွစ္၁၆၆၅-ခုႏွစ္တြင္လက္လႊတ္ခဲ့ရသည္။စစ္တေကာင္းခရိုင္ဆိုလွ်င္ရခိုင္မင္းမ်ားကရခိုင္မင္းေဆြမင္းမ်ိဳးထဲမွသာ ၿမိဳ႕စားရ ရြာစားမ်ားကိုခန္႔အပ္ အုပ္ခ်ုဳပ္ေစခဲ့သည္။(ရာမူး၊ ပန္း၀ါ၊ တရပင္၊ ဖေလာင္ေခ်း စသည့္အရပ္တို႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္မျခားရခိုင္ဗုဒၶဘာသာရြာမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းကန္ဘုရားမ်ား ယေန႔တိုင္တည္ရွိေနေသးသည္။ထို႔ျပင္ စစ္တေကာင္းနယ္ အ၀ကၽြန္းႏွင့္ စစ္တေကာင္းေတာင္တန္းမ်ားတြင္ရခိုင္၊ ဗမာ၊ မြန္၊ ခမီး၊ သက္၊ ဒိုင္းနက္၊ ေတာင္သား၊ ေခ်ာင္းသား၊ မရမာႀကီးအစရွိသည့္ ျမန္မာႀကီးဟုေခၚသည့္ ေရွးရခိုင္အဆက္အႏြယ္မ်ား (၅) သိန္းခန္႔ေနထိုင္လွ်က္ရွိၾကေသးသည္။) -၁၉၈၀ ခန္႔က စာရင္းျဖစ္သည္။ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႔သည္ “M” သံုးလံုးလမ္းစဥ္ျဖစ္သည့္ (Mission သာသနာျပဳ)-(Merchant ကုန္သြယ္မႈ) ႏွင့္ (Military စစ္အင္အား)တို႔ကိုအသံုးျပဳ၍ စတင္က်ဳးေက်ာ္ခဲ့သည္မွာ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး ဦးေအာင္ေဇယ် (၁၇၁၄ - ၁၇၆၀)လက္ထက္ ကတည္းကျဖစ္ေၾကာင္းကို သူရဲေကာင္း “မင္းရဲေကာင္းပံု” ပါ၀င္သည့္“ဟိုင္းႀကီးကၽြန္းအေရးေတာ္ပံု” တြင္ ေလ့လာၾကည့္ရႈႏိုင္သည္။အေလာင္းမင္းတရားႀကီး၏ သားေတာ္ ဗဒံုမင္းလက္ထပ္ (၁၇၈၅)ခုႏွစ္တြင္ရခိုင္ပေဒသရာဇ္နယ္ကို သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ အဂၤလိပ္တို႔သိမ္းပိုက္ထားေသာဘေဂၤါနယ္ႏွင့္ဆက္စပ္လာရာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးမွာ တင္းမာမႈျဖစ္လာသည္။ (၁၈၂၄) တြင္ ရွင္မျဖဴကၽြန္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ အဂၤလိပ္-ျမန္မာပထမစစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ရႏ ၱပိုစာခ်ဳပ္ျဖင့္ စစ္ရပ္စဲခဲ့သည္။ထိုစာခ်ဳပ္အရရခိုင္ႏွင့္ တနသာၤရီသည္ အဂၤလိပ္တို႔လက္ေအာက္သို႔ေရာက္သြားရာ ရခိုင္သည္အဂၤလိပ္တို႔သိမ္းပိုက္ထားၿပီးျဖစ္ေသာ ဘဂၤလားနယ္ႏွင့္ တစ္ေပါင္းတည္း တည္ရွိလာခဲ့သည္။ရခိုင္ကို အဂၤလိပ္တို႔သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ပထမပိုင္းတြင္စီးပြားေရးအရ အက်ိဳးအျမတ္မရွိသျဖင့္ဘဂၤလားဘုရင္ခံ၏ အုတ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ထားခဲ့သည္။(၁၈၃၉)ခုႏွစ္တြင္ ေျမရိုင္းမ်ားတိုးခ်ဲ႕ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အလုပ္သမားအမ်ားအျပား လိုအပ္လာရာ စစ္တေကာင္းမွ ဘဂၤလီမ်ား၊ မဒရပ္မွ ဆူရတီမ်ား အမ်ားအျပား၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။(၁၈၆၉)ခုႏွစ္တြင္စူးအက္တူးေျမာင္းေဖာက္လုပ္ၿပီးေနာက္ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းတိုးတက္လာရာအဂၤလိပ္ကိုလိုနီနယ့္ခ်ဲ႕မ်ားကဂရံႀကီးစနစ္ျဖင့္ တိုင္းရင္းသားလုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသားလုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို လယ္ယာေျမမ်ား တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ခြင့္အျပင္ (၃ႏွစ္အခြန္မဲ့စနစ္)ျဖင့္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ေပးခဲ့ရာ ဘဂၤါလားမွ စစ္တေကာင္းမြတ္ဆလင္မ်ားႏွင့္ဘဂၤလီမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ စီးပြားေရးမူ၀ါဒအရလယ္ယာလုပ္ငန္း တိုးတက္လုပ္ကိုင္ရန္ ရခိုင္ေဒသအတြင္းသို႔ အလံုးအရင္းျဖင့္၀င္ေရာက္လာခဲ့သည္။ထိုေခတ္က ေရာက္ရွိလာသည့္ ဘဂၤလီမြတ္စလင္မ်ားကို “ေျမတူးကုလားမ်ား” ဟုေခၚခဲ့ၾကသည္။အဂၤလိပ္တို႔၏ ေကာင္းမႈေၾကာင့္တံခါးမရွိ ဓါးမရွိ ၀င္ထြက္ခြင့္ရရွိလာေသာ ဘဂၤလီမြတ္စလင္တို႔သည္ စတင္ေရာက္ရွိစဥ္က လယ္ယာလုပ္ငန္း ရိတ္သိမ္းၿပီးခ်ိန္တြင္ ဘဂၤလားနယ္သို႔ျပန္လည္ထြက္ခြါသြားၾကေသာ္လည္း ဘဂၤလားနယ္တြင္ စိုက္ပ်ိဳးေျမရွားပါးမႈ၊ စားနပ္ရိကၡာရွားပါးမႈ၊ေပါက္ကြဲထြက္ေနေသာ လူဦးေရပြားမ်ားမႈတို႔ေၾကာင့္ စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ားႏွင့္အေျခခ်ေနထိုင္ရန္ အဆင္ေျပသည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းသို႔ တစ္စတစ္စျဖင့္အေျခခ်ေနထိုင္သည့္ အဆင့္သို႔ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။(၁၈၅၂)-ခုႏွစ္တြင္ စစ္ေၾကညာျခင္းမရွိ၊ စစ္ေျပၿငိမ္းေရးစာခ်ုဳပ္လည္းမရွိသည့္အဂၤလန္ပါလီမန္ကပင္ “ရွက္ဖြယ္လိလိစစ္ပြဲ” အျဖစ္မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့ရသည့္ဒုတိယစစ္ပြဲႏွင့္အတူ ရန္ကုန္အပါအ၀င္ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ခြင္အား အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႔တို႔မွ သိမ္းယူခဲ့ၾကသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ခုလံုးအား အဂၤလိပ္တို႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးေသာအခ်ိန္တြင္မူ ဘဂၤလားနယ္မွ ကုလားမ်ားႏွင့္တကြ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွကုလားမ်ားပါ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႕အျပားသို႔ပ်ံ႕ႏွံ႕ေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကသည္။ ေရွးျမန္မာတို႔ကတိုင္းရင္းသားမဟုတ္သည့္ ႏိုင္ငံျခားသားမွန္သမွ်ကို “ကုလား” ဟုသာေခၚခဲ့ၾကသည္။ အဂၤလိပ္မ်က္ႏွာျဖဴမ်ားကို “ကုလားျဖဴ” ဟုေခၚဆိုခဲ့ၾကၿပီးဘဂၤလားႏွင့္ အိႏၵိယမွ ကုလားမ်ားကို “ကုလားနက္” ဟု ခြဲျခားေခၚေ၀ၚၾကသည္။စူးအက္တူးေျမာင္းေဖာက္ၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ အလံုးအရင္းႏွင့္၀င္ေရာက္လာခဲ့ေသာကုလားတို႔၏ လူဦးေရမ်ားျပားမႈသည္ ထိုစဥ္က ရန္ကုန္လူဦးေရအခ်ိဳးအစားျဖင့္ကုလား ၁၀ေယာက္လွ်င္ ျမန္မာ ၁ေယာက္ႏႈန္းျဖစ္ေနသည့္အတြက္ ဆရာႀကီးဦးျမင့္ေဆြ (မဟာ၀ိဇၹာ) က ကိုလိုနီလက္ေအာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ကုလားတို႔ျဖင့္မဲမဲလႈပ္ေနသည္ဟုမခ်ိတင္ကဲ မွတ္တမ္းျပဳစုထားခဲ့သည္။ကိုလိုနီေခတ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ “ဆီးတား၊ ဘာယား၊ ဒိုင္းနာ၊ ဘာယား (ဘယ္ေကြ႕၊ညာေကြ႔) ၊ ေအာင္း (လာ) ၊ ေဂ်ာင္း (သြား) ၊ ဂ်လတီး (ျမန္ျမန္) စသည့္ ကုလားစကားေလာက္မွ်မတတ္လွ်င္ သြားေရးလာေရးမလြယ္ကူသည့္ အျဖစ္သို႔ပင္ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ထိုသို႔ တံခါးမရွိဓါးမရွိ ၀င္ထြက္ခြင့္ရခဲ့သည့္ ဘဂၤလားႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွကုလားနက္မ်ား၊လူရႈပ္လူေပြမ်ားေရာက္ရွိလာၾကပံုကို ထိုေခတ္က “ပင္ဘာတန္” ဆိုသူ၏စံုစမ္းေရး အစီရင္ခံစာတြင္ အျပည့္အစံုအတိအက်ေဖာ္ျပထားခဲ့သည္။အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ေၾကြးၿမီမေပးဆပ္ႏိုင္ၾကသူမ်ား၊ အခြန္ေရွာင္ၾကသူမ်ား၊ လူရႈပ္လူေပြမ်ား၊ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းမွတဆင့္ ၀င္ေရာက္လာၾကသည့္ ဘဂၤလီမြတ္စလင္မ်ားသည္လည္းၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားအနွံ႕သို႔ စိမ္႔၀င္ေ၇ာက္ရွိလာခဲ့ၾကသည္။အဆိုးဆံုးအျဖစ္အပ်က္မွာ အဂၤလက္ထက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိလာၾကသည့္မြတ္စလင္မ်ားမွာေအဒီ (၁၂)ရာစု အေစာပိုင္းကာလတြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ မာဂဓတိုင္းဟုေခၚေသာ ဘီဟာနယ္တစ္ေၾကာတြင္ ဗုဒၶဘာသာအားအျမစ္ျပတ္ေျခမႈန္းခဲ့ေသာမြတ္စလင္တို႔၏ မ်ိဳးဆက္မ်ားျဖစ္ေနၾကျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ================================================= (ယေန႔လက္ရွိကာလတိုင္ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႔ေပၚမွ ဗလီဆရာမ်ား ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေပၚတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္လွ်က္ ရွိေနပါေၾကာင္း) @အျဖဴေရာင္ သူငယ္ခ်င္း